CARA ATASI UBI KELEDEK ROSAK KELARAH

 

Ubi keledek (Ipomoea batatas) daripada keluarga Convolvulaceae merupakan salah satu tanaman terpenting di dunia yang digunakan sebagai sumber makanan dan bahan pemprosesan untuk penghasilan produk seperti tepung, kanji dan lain-lain.

Selain mengandungi sumber karbohidrat dan serat yang tinggi, ubi keledek juga mengandungi vitamin B, C dan E. Benua Asia merupakan rantau terbesar yang menghasilkan ubi keledek dengan lebih 90 juta tan setiap tahun. China merupakan pengeluar terbesar ubi keledek dunia.

Seperti juga tanaman lain, ubi keledek sering menghadapi ancaman serangan serangga perosak dan penyakit. Salah satu ancaman terbesar industri pengeluaran ubi keledek ialah kumbang belalai yang menyebabkan ubi keledek menjadi kelarah.

Kumbang belalai (Cylas formicarius) berasal daripada keluarga Curculionidae yang merupakan perosak utama kepada tanaman ubi keledek di negara tropika dan subtropika.

Ubi keledek yang diserang akan menjadi reput, berbau busuk serta pahit jika dimakan yang berpunca daripada penghasilan toksin terpenoid yang boleh merendahkan mutu ubi keledek dan menyebabkan ia tidak sesuai sebagai produk makanan.

Akar penyimpanan ubi keledek merupakan sumber makanan dan tapak bertelur utama bagi kumbang belalai. Semasa pokok ubi keledek belum menghasilkan akar penyimpanan, kumbang dewasa hidup di bahagian batang dan daun.

Pada peringkat permulaan, kumbang dewasa memakan dan bertelur di bahagian batang rayap, manakala larva pula memakan bahagian batang sehingga ke bahagian ubi. Pokok yang telah mengalami kerosakan yang teruk di bahagian batang akan menjadi layu dan seterusnya mati.

Jika serangan larva berlaku di bahagian sistem vaskular tumbuhan, ia boleh mengurangkan saiz dan bilangan akar penyimpanan ubi keledek. Apabila pokok ubi keledek semakin membesar, kumbang dewasa akan menyerang bahagian akar penyimpanan yang lebih terdedah.

Serangan kumbang belalai sangat tinggi pada musim kering kerana ia mudah menyerang bahagian akar melalui rekahan tanah. Serangan mudah merebak melalui bahan tanaman (keratan pokok), sisa ubi keledek dan perumah lain.

Amalan kultur sangat penting untuk mengurangkan risiko serangan kumbang belalai dan seharusnya dipraktikkan sebagai langkah kawalan utama. Antara perkara yang paling asas bagi mengelakkan serangan kumbang belalai adalah dengan menggunakan anak benih atau keratan batang yang sihat.

Keratan anak benih perlu direndam ke dalam larutan carbaryl pada kadar 15 g/10 liter air selama 10 – 15 minit untuk membunuh telur dan ulat kumbang belalai.

Selain itu, batas tanaman perlu dinaikkan apabila tanah dalam keadaan kering atau mempunyai rekahan. Ubi yang mula membesar menghasilkan rekahan di permukaan batas dan menyebabkan ubi lebih terdedah. Rekahan ini akhirnya memberi peluang kepada kumbang belalai untuk menyerang masuk ke dalam tanaman.

Kaedah menanam ubi keledek secara bergilir dengan tanaman lain juga digalakkan bagi mengurangkan serangan kumbang belalai di samping mengelak ketidakseimbangan nutrien di dalam tanah.

Tanaman giliran yang sesuai bagi pokok ubi keledek adalah seperti jagung manis, sengkuang, labu dan tembikai. Selain itu, penuaian ubi keledek pada masa yang tepat merupakan perkara yang perlu diberi perhatian yang serius.

Seandainya lewat dituai, ia akan memberi peluang yang tinggi kepada kumbang dewasa untuk memusnahkan hasil tanaman. Hasil tanaman perlu dituai pada masa yang ditetapkan atau 2 minggu lebih awal jika kawasan tanaman mempunyai risiko yang tinggi untuk serangan kumbang belalai.

Populasi kumbang belalai boleh dikurangkan dengan menggunakan perangkap feromon. Feromon merupakan isyarat kimia yang mencetus tindak balas semula jadi bagi ahli lain daripada spesies yang sama. Feromon seks digunakan secara meluas dalam pengawalan serangga perosak tanaman.

Kapsul getah yang mengandungi feromon seks dipasang di dalam bekas plastik yang mengandungi air sabun atau larutan racun. Kumbang dewasa yang tertarik dengan feromon tersebut akan terjatuh ke dalam perangkap lalu dibunuh oleh air sabun atau larutan racun.